Een belangrijk evenement over kinderarmoede was de transitiedag Kleine kinderen, Grote kansen in het Vlaams Parlement: “Hoe samen kinderarmoede aanpakken?”
Enkele citaten:
- “Wij willen kansen creëren voor alle kinderen” – Verhegge K., administrateur-generaal, Kind & Gezin
- “We moeten inzetten op kwaliteitsvol onderwijs” – Sollars V., associate prof ECE, University of Malta
- “We moeten inzetten op zowel verticale als horizontale overgangen tussen verschillende diensten (onderwijs, gezondheidszorg en sociale diensten) – Zimmerli P., program manager Jacobs Foundation, Zwitserland.
- “We moeten ons bewust worden van onze ‘beliefs’ en het effect ervan op onze aanpak en organisatie van het onderwijs” – Van Avermaet P., Ugent en Steunpunt Diversiteit en Leren.
Doorheen de dag werd ik getriggerd en uitgedaagd met de vraag: “Wat is mijn rol? Welke impact heb ik? Waar maak ik het verschil?”
De leerkracht is cruciaal voor de kwaliteit van onderwijs
Maar wat houdt dat dan in?
Prof Sollars V. bekeek verschillende definities van de kwaliteit van onderwijs aan jonge kinderen. Ze kwam tot het besluit dat “kwaliteit” een complex begrip is en moeilijk te definiëren gezien de veelheid aan opvattingen en systemen. Wel kunnen indicatoren bepaald worden die een invloed hebben op het effect van kleuterscholen.
Kleuters boeken meer vooruitgang wanneer ze naar een instelling gaan met medewerkers met hogere kwalificaties volgens de Engelse EPPE-studie (Sylva et al., 2004). Als kenmerken van effectief kleuteronderwijs schuift dit onderzoek warme interactieve relaties en een opgeleide leraar naar voor.
Ook in de gloednieuwe onderzoekssamenvatting van de OECD (2018) gaat er veel aandacht naar de de kwaliteit van de leerkracht. Warm, gastvrij, goed geïnformeerd en hooggekwalificeerd zijn de belangrijkste personeelskenmerken. Vooral de professionele benadering naar kinderen en een reflecterende houding hebben een effect op de kwaliteit van ons onderwijs.
Uiteraard zijn er nog een hele reeks andere procesfactoren en structurele factoren die de kwaliteit beïnvloeden. Bijvoorbeeld, in de Engelse EPPE-studie doen kansarme kleuters het beter in een omgeving met een goede sociale mix. Verder doen instellingen die zorg én onderwijs integreren het gemiddeld beter dan andere. (In Engeland zijn er grote verschillen, van crèches of speelgroepen tot kleuterscholen die uitgebreid werden met gezinsondersteuning en gezondheidsdiensten.) Daarnaast draagt ook de kwaliteit van de thuisomgeving in belangrijke mate bij, waar het belangrijker is hoe de ouders met hun kinderen omgaan, dan hun opleiding, inkomsten, beroep. Dit alles heeft een effect op zowel de cognitieve als de sociale, relationele ontwikkeling van de kinderen.
Opnieuw komt de vraag in me op “Wat is nu mijn rol?”. De boodschap is duidelijk: professionaliseren!
Nooit te oud om te leren
De job van leraar wordt alsmaar complexer, aldus P. Van Aevermaet. De klassen worden diverser en er is een evolutie naar meer inclusie. Het is dan ook belangrijk onze eigen houding en overtuigingen aan te passen aan deze nieuwe tendensen.
Stilstaan bij je eigen professionaliteit is een eerste stap:
- Ben je gemotiveerd om bij te leren?
- Heb je bepaalde bezorgdheden waar je graag mee aan de slag gaat?
- Geloof je in je eigen kunnen om te groeien?
- Sta je kritisch tav je eigen praktijk?
- Ben je bereid nieuwe ervaringen op te doen?
Beantwoordde je bovenstaande vragen met ‘ja’, dan bezit je volgens Lubberman en Pijpers (2013) de juiste kenmerken om je professionalisering op een positieve manier te beïnvloeden.
Een nieuwe website
Eenmaal de “goesting” er is, is er ook nog een aanbod nodig. Vanuit het project ‘kleine kinderen, grote kansen’ werd een website ontwikkeld waar materialen, opleidingen, getuigenissen, artikels, handleidingen, … te vinden zijn die je een stap verder helpen in het versterken van je lerarencompetenties om met de bovenvermelde uitdagingen om te gaan.
Bronnen:
Verschillende sprekers op de transitiedag ‘Kleine kinderen grote kansen’.
OECD (2018). Engaging young children. Lessons from esearch about quality ECEC. Paris:OECD
Sylva, K., Melhuish, E., Sammons, P., Siraj-Blatchford, I. & Taggart, B. (2004). The effective provision of pre-school education project: Final report.
Lubberman, J., Pijpers, J., (2013). Effectief professionaliseren binnen onderwijsorganisaties. Den Haag: CAOP Research.
Kleutergewijs 