De ‘oudste’ kleuters. Kinderen in de laatste kleuterklas die bijna de overgang maken naar het eerste leerjaar, naar de ‘grote school’, waar zij opeens weer de ‘jongste kinderen’ worden. Hoe meer ik erover nadenk nu de studenten in onze opleiding opnieuw toewerken naar hun stage bij de 5-jarige en dus de oudste kleuters, hoe meer ik ervan in de ban geraak… Van die ‘sprong’ van kleuter- naar lager onderwijs, de sprong van de ‘de oudste zijn’ naar ‘de jongste zijn’, alsof het zou gaan om twee totaal verschillende hoofdstukken in een boek. Maar dat is het niet als je het mij vraagt. De afstemming en de continuïteit tussen beide hoofdstukken maakt net dat het een samenhangend verhaal wordt, iets herkenbaars, iets betekenisvol opgebouwd, iets kwalitatiefs, iets warms en veilig. Niet onbelangrijk dus om daar met de nodige aandacht mee aan de slag te gaan.
De overgang, of ook wel ‘de sprong’
Blogster Jasmin Callaert schreef hieromtrent 2 jaar geleden reeds een interessant blogartikel waarin ze het belang van een zachte overgang van kleuter naar lager centraal plaatste, voor alle ‘oudste’ kleuters, maar in het bijzonder voor de meer kwetsbare kleuters (Balduzzi et al., 2019; Balduzzi & Lazzari, 2019). Tevens gaf ze in het blogbericht concrete handvaten om die overgang ‘zachter’ te maken. Je kan dit alles nalezen via deze link: https://kleutergewijs.wordpress.com/2020/03/25/klaar-voor-het-eerste-leerjaar-inzichten-en-tips-voor-een-zachte-overgang/
Met 1 been in beide klassen: juf van de oudste kleuters én in het eerste leerjaar
Daar waar de tips en handvaten in bovenstaand blogbericht van Jasmin vooral gaan over het leggen van contacten en concrete verbanden tussen de laatste kleuterklas en het eerste leerjaar, kwam ik recent een initiatief tegen waarbij de leerkracht zélf de verbindende figuur is en de brug vormt tussen beiden.
Sarah – June, juf in GBS ‘t Zonneveld, staat halftijds in de derde kleuterklas samen met haar collega Griet (co-teaching), én Sarah-June staat halftijds in het eerste leerjaar. Binnen de school werd ervoor gekozen om structureel in te zetten op een vlotte overgang van kleuterschool naar lagere school (De Maeght, In Klasse, 2022), en dus niet enkel aan de hand van ‘losse’ activiteiten om de brug te slaan. Immers, doordat de leerkracht zowel in de laatste kleuterklas aan de slag gaat, als in het eerste leerjaar, verloopt de afstemming tussen kleuterschool en lagere school spontaan veel makkelijker, en continu. Zaken als thematisch werken vanuit de input van kleuters, en het introduceren van hoekenwerk, vinden vlotter hun weg naar de lagere school. Omgekeerd worden dezelfde instructietaal, beeldgetallen en de juiste pengreep al in de kleuterschool toegepast (De Maeght, In Klasse, 2022). Benieuwd hoe dit experiment geëvalueerd zal worden na 2 jaar… Maar in ieder geval inspirerend en vernieuwend genoeg om nu al met jullie te delen!
Ervaringen?
Heb je zelf ook ervaringen die in dezelfde lijn liggen? Proberen jullie op school ook structureel te zoeken en te experimenteren met het afstemmen van kleuterschool en lagere school? Misschien is het nu wel de juiste periode, met het oog op volgend schooljaar? Deel je ervaringen, laat van je horen, zodat we kunnen leren van elkaar, en zodat alle kleuters die de ‘sprong’ maken wat ‘zachter’ kunnen landen.
Bronnen
Balduzzi, L., Lazzari, A., Van Laere, K., Boudry, C., Režek, M., Mlinar, M., McKinnon, E. (2019). Literature Review on Transitions across Early Childhood and Compulsory School Settings in Europe. Ljubljana: ERI.
Balduzzi, L., Lazzari, A. (2019). Rethinking educational continuity through participatory action-research and professional development pathways. Case Study Italy. Bologna: UNIBO.
De Maeght, C. (2022). Zo lukt de overgang van kleuter naar lager vlotter. In Klasse, 13 januari 2022, opgevraagd via https://www.klasse.be/524901/zo-lukt-de-overgang-van-kleuter-naar-lager-vlot/#:~:text=In%20GBS%20%27t%20Zonneveld%20staat,van%20kleuter%20naar%20lager%20onderwijs.
Kleutergewijs 