Basics van programmeren: mét avontuur en nog zonder computer

De kikker wil naar zijn bal, maar moet oppassen voor de draak. Welke kant op? Hoeveel tegels precies?

Oudste kleuters kan je met een avonturentocht op een rooster laten kennismaken met de basis van het programmeren: een reeks instructies volgen of zelf uitzetten. Al wat je nodig hebt is een plattegrond met een rooster en veel fantasie.

De basis van programmeren: een reeks stappen uitzetten

De kikker gaat vooruit, vooruit, vooruit, nu opzij en nog eens opzij.

Bij het rooster moet telkens een concrete ‘reeks stappen’ worden uitgevoerd, net als bij programmeren. Programmeren is immers niets anders dan het schrijven van een reeks stappen of instructies die een computer uitvoert. Met allerlei opdrachten in een rooster kan je dus – nog zonder computer – werken aan de basics voor het latere programmeren.

Waarom kinderen leren programmeren?

De website van Mediawijsheid legt uit waarom programmeren een vaardigheid is die kinderen moeten leren:

“In de toekomst is het waarschijnlijk net zo belangrijk om te kunnen programmeren als om goed Engels te kunnen spreken. De vaardigheden die daarbij nodig zijn helpen inzicht te krijgen in de ‘achterkant’ van de apparaten die we dagelijks gebruiken. Programmeren leert kinderen creëren in plaats van consumeren. Het is dus niet per definitie bedoeld om kinderen op te leiden tot programmeur, maar om ze vaardigheden te leren waarvan ze in elk beroep profijt hebben. Deze vaardigheden leer je van programmeren: creatief en logisch denken, ruimtelijk inzicht, probleemoplossend vermogen, structureren en samenwerken”

Richting in het vlak verwoorden

Hoe kan de rups bij de bloem komen? De kinderen wandelen met de rups door een rooster en verwoorden: “vooruit, vooruit en opzij” of moeilijker “twee tegels vooruit en dan opzij” of “twee keer vooruit en één keer naar links”. In een volgende stap geeft het ene kind de instructie en iemand anders voert deze uit. De begrippen van richting en afstand komen spontaan aan bod. Hoeveel tegels vooruit? Welke kant op?

Zeg het met pijlen

De instructies kunnen met pijlen in het rooster worden gelegd, en daarna – moeilijker – naast het rooster.

De kinderen moeten dan de stappen in de leesrichting ‘lezen’.

Eerst zet je als leerkracht zelf de pijlentochten uit. Vervolgens gaan de kinderen voor elkaar een pijlenreeks leggen: de ene legt de reeks, de andere ‘leest’ en wandelt met een mannetje door het rooster.

Opdrachten en hindernissen uitzetten

Je kan de opdrachten laten variëren in moeilijkheid zodat er uitdaging is voor elk kind:

• Zet de weg uit van … naar …
• Zet de weg uit van … langs … naar….
• Zet de weg uit van … naar … , maar je kan niet over de tegel met de draak. Hier werk je dus met ‘hindernissen’.

Jungle, onderwaterwereld, de ruimte in …

Je kan samen met de kinderen bedenken welk thema het rooster krijgt en welke afbeeldingen er dan in het rooster moeten komen. Handig is om het rooster te maken met insteekhoezen of op een plexiplaat waaronder afbeeldingen passen.

Levensgroot rooster

Hier lees je een uitdagende toepassing van een levensgroot roosterspel buiten. Je kan een rooster aanbrengen met krijt op de speelplaats of met papiertape in de grote zaal.

Noteren op papier

Oudste kleuters tekenen de weg eerst met pijlen in een afgedrukt raster. Zo representeren ze de uitgestippelde weg op papier. Eerst tekenen en dan de weg naar de schat afleggen.

Vertellen met een rooster

In de kring ligt een rooster met voorwerpen/afbeeldingen van het verhaal en een mannetje voor het hoofdpersonage. De leerkracht vertelt. Een kind en/of de leerkracht beweegt met het hoofdpersonage door het rooster en zo komt het verhaal tot leven. Spoor de kinderen daarna ook aan om het verhaal na te spelen in het rooster en zelf verhalen te verzinnen. Op de website van Mrs McLennan kan je een goed voorbeeld zien van hoe kinderen zelf een avonturenwandeling bedenken en een verhaal navertellen in een rooster.

Een robot voor kleuters

Helemaal spannend wordt het wanneer je de kleuters aan de slag kan laten gaan met een echte robot voor kinderen. Er verscheen op Kleutergewijs reeds een inspirerend artikel over de Bee-Bot. Een andere kleuterrobot is Cubetto.

Inspiratie

• Halloween: http://mrsmclennan.blogspot.be/2016/10/halloween-inspired-coding.html
• Op schattenjacht: http://mrsmclennan.blogspot.be/2016/10/coding-scavenger-hunt.html

 

Bronnen:

• http://mrsmclennan.blogspot.be/2016/11/storytelling-coding.html
• http://mrsmclennan.blogspot.be/2016/10/coding-scavenger-hunt.html
• http://mrsmclennan.blogspot.be/2016/10/halloween-inspired-coding.html
• https://www.mediawijsheid.nl/programmeren/
• https://www.youtube.com/watch?v=BDQvXuVXxQA