Een nieuw schooljaar doet ons langs nieuwe wegen lopen: een mooi aanknopingspunt voor ruimtelijke oriëntatie. Ken je de weg naar het nieuwe klaslokaal? Wat kom je allemaal tegen onderweg naar school?
Voor kleuters is het weergeven van een weg nog heel moeilijk. Wanneer je hen vraagt om de weg naar school te tekenen, geven ze vooral weer wat ze deden en zagen onderweg (vb: we liepen langs de vijver, ik tikte tegen de struiken). Ze focussen dus op de sensomotorische activiteiten onderweg en niet altijd op een correcte weergave van referentiepunten, posities en richtingen. Oudere kleuters beginnen stilaan referentiepunten te situeren ten opzichte van elkaar, weliswaar nog niet altijd correct. Vb: Het fietsenrek is naast de schoolpoort.
Hoe meer kinderen op stap gaan in hun omgeving en de kans krijgen om de route weer te geven (vertellen, tekenen, kleien…), hoe beter de ‘kaart in hun hoofd’ zich ontwikkelt.
Ik las in het tijdschrift Young Children enkele concrete tips om hiermee aan de slag te gaan met oudere kleuters:
Tip 1: Ga op stap in en om de school
Om een ‘kaart in je hoofd’ te vormen van de omgeving moet je erop uit. De kleuters kunnen mee een bestemming kiezen. Laat ruimte voor sensomotorische activiteiten onderweg (vb: ruiken, een tak aanraken, op de tenen lopen…). Het sensomotorische is een vanzelfsprekende en dankbare toegangspoort die jonge kinderen helpt om de weg te herinneren.
Tip 2: Praat over wat je ziet onderweg
Laat de kinderen benoemen wat ze zien langs de weg. Dit ontwikkelt het gebruik van referentiepunten. Vb: we komen langs het bureau van de directeur, we komen langs de bakker (het ruikt hier naar brood) …
Tip 3: Maak foto’s of een filmpje onderweg
Achteraf kan je dan de foto’s herbekijken of het filmpje versneld afspelen en bespreken.
Tip 4: Laat kinderen de weg/de kaart voorstellen
Mogelijkheden:
- Een tekening maken van de weg, eventueel op een groot vel papier op de grond zoals bij een echte kaart. Staat alles op zijn plaats? Waar hoort … ?
- De weg tekenen op de speelplaats met krijt
- Een maquette maken met blokken, met lego, met klei …
- Wandel met een poppetje of foto van een kleuter de weg over de kaart of de maquette
- Bouw je klas of de school in het klein
- De weg navertellen in de kring. Hoe kwamen we bij … ? Hoe geraakten we van … naar … ? Waar was … ? Je kan dit actief maken door elementen ook uit te beelden.
Tip 5: Bekijk echte kaarten
Praat met oudste kleuters over waar je kaarten kan vinden en waarvoor ze dienen. Vb: een plan, een atlas, een wereldbol, een kaart op het internet, de kaart van het bos.
Tip 6: Geef de kaarten die kleuters tekenden mee naar huis
Je kan erbij noteren welke weg of referentiepunten het kind heeft getekend. Zo kunnen ouders en kinderen praten over de trip.
Tip 7: doe een tekenwandeling
Wanneer kinderen al ervaring hebben met het uittekenen van een weg, kan je een speciale wandeling plannen: een tekenwandeling. Onderweg wordt er gestopt om telkens een stukje weg te tekenen. De kinderen tekenen eerst het startpunt.
Bron:
Geist, E. (2016). Let’s make a map: the developmental stages of children’s mapmaking. Young Children, may 2016, 50-55.
Meer lezen:
Janssens, I. (2000). Wiskundige initiatie voor kleuters: Ruimte. Mechelen:Wolters-Plantyn.
Praktijkideetjes in beeld:
- https://charlesonatelier.wordpress.com/2009/12/22/preschool-map-making/
- https://charlesonatelier.wordpress.com/2010/02/23/map-making-continued/
- http://www.prekinders.com/map-making-in-pre-k/
- http://www.leapfrog.com/en-us/learning-path/activities/shower-curtain-village
Bron afbeelding:
Kleutergewijs 