De grote oorlog gezien door kleine ogen.

“Als ik een Duitser tegenkom, schiet die mij dan dood?” Een vraag die ik op maandag na de herfstvakantie niet verwachtte. De aanleiding was het theaterstuk over de grote oorlog waar een aantal kleuters figuranten waren. Maar al snel kwamen ook de andere kleuters met verhalen over de vliegtuigramp en de vluchtelingenstroom.

De krant slingert op de tafel, de tv gaat even aan, er wordt van achter onze schouder meegekeken op tablet of smartphone. We willen graag op de hoogte blijven. Onbewust pikken onze kinderen daar elementen van op, maar wat begrijpen ze ervan en welk effect heeft het?

Informeren – Nuanceren – Beschermen

Het expertisecentrum Mediawijsheid geeft een overzicht van de ontwikkeling van het begrip ‘oorlog’ bij kinderen:

Sinterklaasverhalen

Het is heel normaal dat kinderen zich zorgen maken en vragen stellen. Geef het onderwerp ruimte als het aan bod komt, maar vraag er zelf niet naar. Walma van der Molen en Justine Pardoen vergelijken de situatie met het Sintgeheim. Vermijden heeft geen zin: met hun onderzoekende geest kunnen we kleuters niet tegenhouden. Je kan de kinderen wel een context geven: “Het is niet hier gebeurd, maar ver weg” (en toon dit op een kaart). “Het is niet nu gebeurd, maar lang geleden.” Verdiep het gesprek door te vragen naar wat ze er van vinden en hoe ze zich daarbij voelen. Vaak zullen een aantal angsten naar boven komen. Stel de kleuters dan gerust.

Voelsprieten

Peter Nikken geeft nog extra tips. Als leerkracht moeten we vooral gebruik maken van onze voelsprieten bij het spel van kinderen en wat er precies naar boven komt. Help hen met simpele bewoordingen uitleggen wat ze ervaren. Ga niet te veel in op details.

In de poppenhoek werd het theaterstuk nagespeeld en de rest van de dag kwam het thema nog wel aan bod. “Woensdag is de oorlog gedaan, hé, juf, want dan is het wapenstilstand.”

Bron:

Boot L. & Borgdorff, M. (2014). Kinderen en oorlog. Stichting Kennisnet, Zoetemeer, september 2014.

Meer lezen: