Emma loopt haar eerste dag stage in de peuterklas; ze kijkt vluchtig de klas rond. Waar ben ik nodig? Emma is overal en nergens in de klas; ze loopt – neen ze rent – van de ene hoek naar de andere en terug. Ze wil alle kleuters tezelfdertijd van de nodige aandacht voorzien… Maar is dat haalbaar? En meer nog: is dat noodzakelijk?
Neem plaats of laat ze met rust
Uit het onderzoek van Singer en Tajik (2014) omtrent de invloed van het gedrag van een pedagogisch medewerker op de spelbetrokkenheid van peuters in kinderdagverblijven en peuterspeelzalen blijkt dat een hogere spelbetrokkenheid wordt vastgesteld in twee situaties. Zo blijkt dat peuters beter betrokken zijn bij de spelactiviteiten wanneer de pedagogisch medewerker rustig, gedurende langere tijd, bij de kinderen plaats neemt (1), en wanneer enkele kinderen samen spelen op enige afstand en zonder directe bemoeienis van de pedagogisch medewerker (2). Te veel rondlopen daarentegen maakt dat de kinderen zelf ook beweeglijker zijn, en dus minder lang en minder betrokken met hun spel aan de slag gaan. Ook korte, snelle tussenkomsten bleken negatief te werken voor kinderen die samen betrokken speelden, omdat deze korte, vaak goedbedoelde boodschappen eerder eenzijdige interactie als gevolg hadden: de pedagogisch medewerker zei iets tegen een peuter, en ze liep weer verder. Van echt contact tussen medewerker en kinderen was er zelden sprake.
Maar waarom is echt contact en tweezijdige interactie dan zo cruciaal voor het verhogen van de spelbetrokkenheid bij de kinderen?
De nood aan emotionele veiligheid
Emotionele veiligheid is voor jonge kinderen, hetzij in kinderdagverblijven, hetzij in de kleuterklas, een belangrijke voorwaarde om echt in spel te kunnen opgaan. Wanneer een kind zich dus veilig voelt bij de juf, zal hij of zij op ontdekking uitgaan en gaan spelen.
Regelmatig oogcontact met de juf blijkt daarbij erg belangrijk: Is de juf er nog? Ziet de juf me nog? Kinderen willen immers bevestiging bij wat ze doen. Wanneer de juf te veel rondloopt, is de kans op regelmatig oogcontact en bevestiging minder groot. Vandaar dat echt contact en tweezijdige interactie zo belangrijk is om het spelen van jonge kinderen te stimuleren, en de betrokkenheid te verhogen. Op die manier voelen kinderen zich veilig, en krijgt een hogere spelbetrokkenheid meer kansen.
De ultieme praktijktip?
Sta (of letterlijk: zit!) op tijd en stond even stil bij wat jonge kinderen in de kleuterklas doen, en beperk het rond rennen: neem plaats, maak tijd voor gesprek, en laat de kleuters voelen dat je hen ziet, hoort, aanvoelt… Op die manier is de eerste stap naar een hogere spelbetrokkenheid al gezet. En wat als kinderen betrokken spelen? Geen probleem, laat hen rustig verder spelen!
Doe de test, en laat ons weten wat je ervaringen zijn: hoe reageren de kinderen? En wat is het effect op de spelbetrokkenheid van de kleuters in jouw klas?
Bron:
Singer, E. & Tajik, M. (2014). De invloed van je eigen gedrag. Verhogen van de spelbetrokkenheid. De wereld van het jonge kind. November 2014, p 4-7.
Kleutergewijs 
Dit is op X, Y of Einstein? herblogden reageerde:
Kleutergewijs.be draait momenteel duidelijk op volle toeren met zeer regelmatig boeiende blogposts voor het kleuteronderwijs. Zoals ook weer deze!
LikeGeliked door 1 persoon
Ik ben het volledig eens met dit artikel. Welbevinden en betrokkenheid zijn zeer belangrijk want ze zorgen voor de ontwikkeling van de kleuter. Zoals hierboven vermeld staat, wordt betrokkenheid in twee situaties vastgesteld. Ik ben van mening dat deze twee tegenovergestelde situaties vaak door elkaar gebruikt worden, waardoor ze hun waarde verliezen. Als kleuterleidster is het belangrijk dat je goed aanvoelt wanneer je het best impulsen geeft om het spel te verrijken, of wanneer je beter afstand bewaart. Dit is niet vanzelfsprekend en vereist veel oefening. Wel ben ik ervan overtuigd dat elke kleuterleidster de nodige capaciteiten heeft om dit doel te bereiken.
LikeLike
Uw beschrijving van de eerste dag van Emma klinkt me vrij bekend in de oren. Net zoals Emma leg ik heel wat afstand af in de kleuterklas om toch maar bij iedereen eens langs geweest te zijn. Ik heb gemerkt dat dit inderdaad niet altijd even effectief is. Een rustige kleuterleidster draagt inderdaad bij tot rust in de klas. Ik ben me er volledig van bewust dat er een grotere betrokkenheid is bij de kinderen indien ik het spel ‘begeleid’. Dit heb ik zelf al ondervonden wanneer ik een paasspel deed met de kinderen tijdens één van mijn stagedagen. Deze betrokkenheid werkte tevens aanstekelijk bij de kleuters die niet betrokken waren bij het spel. In deze situatie moest ik me enkel concentreren op vijf kleuters en niet op de volledige klas. Mijn uitdaging is om diezelfde betrokkenheid uit te stralen naar een kleiner deel van de klas en tevens de overige kinderen dezelfde betrokkenheid te garanderen.
LikeLike
welbevinden bij peuters is erg belangrijk. Als ze zich goed voelen bij de juf zullen ze sneller op ontdekking gaan. Ik vind het zelf ook heel belangrijk om hiervoor te zorgen. Het is een goede tip voor studenten in de opleiding dat je niet constant van de ene peuter naar de andere moet gaan. Ik merk bij mezelf op dat je dit tijdens een stagebezoek toch vaak doet. Je hebt veel stress en vaak loop je dan van de ene hoek naar de andere om toch maar zoveel mogelijk kinderen aandacht te geven. Neem eens rustig de tijd om een bepaald kind, dat zich misschien nog minder goed voelt bij jou, extra te ondersteunen. Zorg ervoor dat iedereen zich goed voelt bij jou om zo de betrokkenheid te verhogen.
LikeLike
Ik vind dit een zeer nuttig artikel om te lezen. Ik heb zelf al ondervonden dat het inderdaad belangrijk is om mee te spelen met de kleuters en de peuters veel veiligheid te bieden. Het geeft mijzelf een aangenaam gevoel en de kleuters ook. Ik vind het zelf heel leuk om samen met hen te spelen en hen zo veel aandacht te kunnen geven. Ik probeer er op te letten dat ik doorheen de dag eens met alle peuters heb samengespeeld.
LikeLike